«Ылтăн» пĕрчĕ пӳлмене кĕрет
<p>Кăçал республикăра чи малтан вырма каçалăкне уçакансем елчĕксем пулчĕç. Паян вĕсем пĕрчĕллĕ тата пăрçа йышши культурăсене 500 ытла гектар çулнă, 100 ытла гектар çинче çапса та тĕшĕленĕ. Паянхи куна вара республикăри 14 районта уйсенче машина-трактор сасси кĕрлет. Хальлĕхе 2270 ытла гектар çинче тулă, ыраш, урпа çулнă. 7600 ытла тонна тĕш тырă пӳлмене кĕнĕ е сутлăха кайнă. Кăçал вырма кая юлса килни çĕр ĕçченне чăрмав кÿмелле мар. Хальлĕхе тухăç савăнтарать. Кĕрхи гектартан вăтамран 44 центнер ытла тухса пырать. Чăваш Енри ял хуçалăх министрĕ Сергей Артамонов çак кăтартупа кăмăллă. Вăл вырма ĕçĕпе паллашма Çĕрпӳ тата Красноармейски районĕсене çитсе килчĕ.</p>
<p>Ир пуçласа каçчен уйра кашни кун 9 комбайн ĕçлет. Хĕвеллĕ çанталăкра кунне 1200 тонна таран пӳлмене кĕрет. Юлия Ефремова кунсерен уй-хир карапĕ патне васкать. Арçын ĕçĕ тесе уяса тăмасть пике. Çĕрпӳре алăксем тăвакан пĕрлешӳре ĕçлекенскер 8 çул ятарласа вырма вăхăтĕнче отпуск илсе хире тухать, ашшĕне пулăшать.</p>
<p> ЮЛИЯ ЕФРЕМОВА: <em>«Çĕр ĕçĕ çинче яланах ĕçленĕ те, килте те малтан КФХ пулнă, çĕр ĕçне хăнăхтарнă. Шкулта вĕреннĕ чухне трактор прави илтĕм. Çавăнпа килсе ĕçлес терĕм. Малтанах, паллах, шиклентерет, йывăртарахчĕ. Атте яланах юнашар пулса пулăшса пычĕ. Хальхи комбайнсем çинче лайăх, кондиционер та пур. Ăшă çанталăкра кабинăран тухас та килмест»</em>. Пулăшуçăн ĕç нумай. Уя тухиччен техникăна тĕрĕслемелле, тасатмалла. Комбайнер канма ларсан руль тытмалла. Уй-хир карапĕ чăхăмлама пуçласан юсама та хутшăнмалла.</p>
<p>ГЕННАДИЙ ЛАВРЕНТЬЕВ: <em>«Техника енчен комбайнсем аванах ĕçлеççĕ. Запчастьсем енчен те йĕркеллĕ. Кăçал вырма ĕçĕсем 31-мĕш июльте пуçланчĕç. Пĕлтĕрхипе танлаштарсан 2 эрне каярах юлса тухрăмăр. Урожай кăçал вăйлăрах, нумайрах». </em></p>
<p>«Бирюза», «Архат» тулăсем, «Камашевский», «Раушан», «Чепелева асăнса» урпасем – хуçалăхра ытларах çак сортсемпе ĕçлеççĕ. Кăçал тухăçĕ те савăнтарать. Гектартан вăтамран 50 центнер тухса пырать. «Скипетр» сортăн кăтартăвĕ 60 патнех çывхарать. «Авангард» пĕрлешĕвĕн «Çĕрпӳ беконĕ» филиалĕн кăçал 5900 гектар çинче вырма ирттермелле.</p>
<p>НИКОЛАЙ КУРЧАТКИН: <em>«2500 гектара яхăн кĕрхи тулă. Унсăр пуçне 1300 гектар çурхи тулă. Икĕ пин ытларах гектар урпа. Çак 5 900 гектартан çапса илесшĕн 25 000 тонна ытларах тĕрлĕрен тырă. Çак тырăсене хума 9 000 тоннăлăх складсем пур. Ыттисене – сыснасем валли»</em>. «ВДС» пĕрлешĕвĕн пӳлмисене те кăçал ытларах тĕш-тырă кĕмелле. Вырăнти ертӳлĕх тухăç пĕлтĕрхинчен ик хут пысăкрах пулнине калать.</p>
<p>АНАТОЛИЙ ИЛЬИН: <em>«Гектартан 50 центнер ытла тухса пырать. Уй пĕтмесĕр çирĕплетсе калама пулмасть, уй пĕтсен пĕтĕмĕшле калама пулать. Виççĕмĕш кун ĕçлетпĕр уйра, пĕр кун çумăрсем çукаларĕç те ĕçлеймерĕмĕр»</em>. Хальлĕхе 8 карап тĕш-тырă тинĕсĕнче ишет. Вĕсем каçалăк хыççăн каçалăк чакарса пыраççĕ. Çитес кунсенче, тĕрĕслев витĕр тухсан, комбайнсен шучĕ тата та ӳсмелле. Хуçалăхра 3 000 гектар кĕрхисене, 4 000 ытларах гектар çинче çурхисене вырмалла. «Таябинка» хуçалăхра та паян хĕвелçаврăнăш шĕкĕлчеме вăхăт çук. Вырмана пуçăниччен Чурачăкри чиркӳ настоятелĕ Александр протоиерей кĕлĕ ирттерчĕ. Кун хыççăнах 9 комбайн каçалăк уçрĕ.</p>
<p>ЕЛЕНА НИКОЛАЕВА: <em>«Тĕш-тырăпа технический культура 6 000 гектар. Паянхи куна 1 комбайн пуçне 690 гектар лекет. Çапса илмелле пулать. Турă пулăшсассăн ĕнтĕ кĕркуннепе çу каçиччен çуракипе ĕçленĕ фундамет лайăх тухăç илме палăртатпăр. Хамăр лайăх тăрăшсан 20 000-рен кая мар тĕш тырă пуçтарса илме шутлатпăр»</em>. Республикăра 545 000 гектар çинче тĕрлĕ тухăç пухса илмелле, вĕсенчен 300 000 гектарĕ – пĕрчĕллĕ тата пăрçа йышши культура. Кăçал вырма кая юлса пырать. Пĕлтĕр утă уйăхĕн 7-мĕшĕнче тĕш тырă çапса тĕшĕлеме пуçланă пулсан, кăçал ку ĕçе уйăх вĕçĕнче çеç пуçăннă.</p>
<p> СЕРГЕЙ АРТАМОНОВ: <em>«Çак 20 кун каярах тухрăмăр пĕлтĕрхипе танлаштарсан çавăнпа та кĕске вăхăтра, Илем кунĕ хыççăн сывлăм ӳке пуçлать. Сывлăм ӳкме пуçласан хими препарачĕ сапни усси çук. Çум-курăк шăтса тырă чĕрĕлме пуçлать. Кирлĕ мар процессем ан кайччăр тесен кĕске вăхăтра пуçтарса пĕтермелле. Кĕрхи культурăсем ытларах пиçсе çитнĕ. Кашни кун 2-3 процент чакса пырать. Çавăнпа та ытти районсен те вăранмалла».</em> Кĕркунне алăкран шаккать. Кĕске вăхăтра вырмана вĕçлемелле – çакна ял хуçалăхĕнче ĕçлекенсем лайăх ăнланаççĕ, кăçал çак сăмахсем вĕсемшĕн чĕнӳ вырăнĕнчех.</p>
<p><em>Алина Сусметова, Милена Алексеева, Георгий Кривошеин </em></p>